Türkiye'de Konut Projeleri ve Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi
Türkiye'de Konut Projeleri ve Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi
Türkiye’de sosyoekonomik değişimler konut projelerinde önemli etkiler yarattı. Alım gücünün azalması, boşanmaların artması ve üniversite öğrencilerinin daha küçük evlere olan talebi, konut metrekarelerini son 18 yılda 31 metrekare düşürdü. Hanelerde ortalama kişi sayısı 4 kişiden 3’e düşerken, daire büyüklükleri de 127’den 96 metrekareye geriledi.
Boşanma Oranları ve Daire Büyüklükleri
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında 173 bin 342 olan boşanmalar, 2024’te 187 bin 343’e çıktı. Boşanma hızı 2,03’ten 2,19’a yükseldi. İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) çalışmasına göre ise 2021 yılında ortalama 112,4 metrekare olan daire büyüklükleri, 2023 yılında 97,8 metrekareye, 2024 yılında ise 96,4’e geriledi. Böylelikle son 4 yılda daireler ortalama 16 metrekare küçüldü.
Bu durum, konut piyasasında önemli değişimlere yol açtı. Boşanma oranlarındaki artış, tek kişilik hanelerin sayısını artırdı. Hanelerin yüzde 18’inin tek kişilik hanelerden oluştuğu belirtiliyor. Bu da, daha küçük dairelere olan talebi artırdı. Daire büyüklüklerindeki düşüş, konut alımında yaşanan zorluklarla da ilişkilendiriliyor.
Müstakil Evlerdeki Artış
Apartman daireleri son 18 yılda yaklaşık 31 metrekare küçülmesine karşın, müstakil evlerde 43 metrekare artış gözlemlendi. Müstakil evlerin büyüklüğü 169’dan 212 metrekareye çıktı. Özellikle son yıllarda konuta erişimin zorlaşması, tüketicilerin arsadan ev sahipliğine yönelmesine neden oldu. Bu durum, müstakil yapılara olan talebi artırdı.
Sektör temsilcileri, gelir dağılımındaki bozulma ve yükselen maliyetler nedeniyle daire metrekarelerinin daha da küçülebileceğini öngörüyor. Müstakil konutların büyüklüğündeki artış, aynı zamanda gelir dağılımındaki bozulmayı da ima ediyor. Bu durum, konut piyasasında önemli bir değişim sürecini başlatmış durumda.
Sosyolojik ve Ekonomik Etkiler
İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu Ortak Ahmet Büyükduman, ortalama hane halkı büyüklüğünün 4’ten 3 kişiye gerilediğini belirtti. Daire büyüklüğündeki değişim, hane halkının küçülmesiyle açıklanamaz. Konuta erişimin güçleşmesi, geliştiricileri daha küçük konut üretimine yönlendirmiştir. Bu durum, konut piyasasında önemli bir değişim yaratmaktadır.
Büyükduman, sosyolojik süreçlerin yanı sıra stagflasyon etkisinin de önemli olduğunu ifade etti. Enflasyonist ortamda fiyat artırmak istemeyen müteahhitler, maliyet artışları nedeniyle daire büyüklüklerini küçültmek zorunda kalıyor. Bu durum, konut piyasasında daha küçük daire tiplerine yönelimi artırıyor.
Müteahhitlerin Talepleri ve Piyasa Koşulları
Mimar Dr. Ahmet Erkutoğlu, son yıllarda konut projelerinde büyük değişimler yaşandığını belirtti. Eskiden 3 + 1’in altında daire inşa edilmezken, artık bu durum değişti. Büyük bir konut projesinin yüzde 30’u 1 + 1, yüzde 40’ı 2 + 1, yüzde 25’i 3 + 1 ve yüzde 5’i de 4 + 1 dairelerden oluşuyor. Müteahhitlerden gelen talepler de bu yöndedir.
Ekonomik şartların alım gücünü zayıflattığı, üniversite öğrencilerinin taleplerinin arttığı ve boşanmaların yaygınlaştığı bir ortamda, tek başına yaşam tercihleri artmaktadır. Bu durum, 1 + 1 ve 2 + 1 dairelere olan talebi artırmaktadır. Fiyat farkları da dikkate alındığında, konut piyasasında önemli değişimler yaşanmaktadır.